Nosówka

Nosówka jest niezwykle zaraźliwą chorobą wirusową, dotykającą psy, a także, coraz częściej, lisy i kuny mieszkające w pobliżu dużych miast.

Co ciekawe, na zachorowanie podatne są także foki, morświny i delfiny. U kotów domowych infekcja jest możliwa, ale przebiega bezobjawowo. Wirus nosówki nie jest natomiast groźny dla ludzi.

Przyczyny choroby

Za zachorowania psów na nosówkę odpowiada wirus CDV (canine distemper virus), blisko spokrewniony, między innymi, z wirusem ludzkiej odry. Podobieństwo antygenowe obu wirusów jest tak duże, że jeszcze niedawno wirus CDV służył do produkcji szczepionki przeciwko odrze ludzkiej. I odwrotnie – preparaty z wirusem odry ludzkiej służyć mogą do szczepienia psów przeciwko nosówce.

Wirus nosówki zagraża wszystkim niezaszczepionym psom, niezależnie od ich rasy i wieku. Najbardziej podatne są jednak szczenięta w okresie po utracie przeciwciał matczynych.

Wirus nosówki jest wrażliwy na czynniki środowiska zewnętrznego. Źle znosi wysokie temperatury (w temperaturze pokojowej ginie w 2 godziny, w 45 stopniach – w ciągu 10 minut) oraz działanie środków dezynfekujących. Przejawia natomiast wysoką odporność na niskie temperatury oraz wysuszanie.

Zwierzę zakażone wirusem nosówki przez około 3 miesiące utrzymuje zdolność zarażania. Dotyczy to wszystkich zakażonych zwierząt, nawet tych, u których nosówka przebiega bezobjawowo.

Sposoby zakażenia

Do zakażenia nosówką dochodzi najczęściej drogą kropelkową. W pierwszej fazie zakażenia wirus znajduje się bowiem w wydzielinach układu oddechowego. Zwierzę może się także zarazić przez kontakt bezpośredni oraz śródmacicznie.

Niewielkie ilości wirusa nosówki obecne są również we wszystkich wydzielinach i wydalinach. Stąd też osobniki o niższej odporności mogą zarazić się nosówką drogą pokarmową, po kontakcie z zarazkami przeniesionymi na rękach, butach, ubraniu czy w karmie.

Przebieg choroby

Przebieg choroby zależny jest od wielu czynników, takich jak: szczep wirusa, wiek i stan odporności psa, etc.

Okres inkubacji trwa 3-7 dni. Pierwsze objawy nosówki, gorączka i ogólne pogorszenie samopoczucia, są krótkotrwałe i pozostają często niezauważone. Po kilkudniowej poprawie stanu zdrowia, znów pojawia się gorączka. Drugiej fazie gorączki towarzyszy często apatia, obniżony apetyt, zapalenie nosa i spojówek oraz biegunka.

Zdrowe i silne zwierzę jest w stanie zwalczyć wirus w ciągu maksymalnie 14 dni, przed pojawieniem się klinicznych objawów choroby. Psy o osłabionej odporności znacznie gorzej radzą sobie z wirusem. Nieleczone padają w 2-4 tygodniu zakażenia.

Nosówka występuje pod dwiema podstawowymi postaciami: ddechową i nerwową. Oprócz tego obserwujemy także postacie: żołądkowo-jelitową, oczną oraz skórną.

Postać oddechowa – występuje najczęściej; w początkowej fazie pojawia się, utrudniający oddychanie, ropny wysięk z nosa, przechodzący stopniowo w nieżytowe zapalenie krtani. W zaawansowanej postaci choroby pojawiają się silne duszności, mogące doprowadzić do śmierci zwierzęcia.

Postać żołądkowo-jelitowa – charakterystyczne objawy kliniczne to: wymioty, biegunka, odwodnienie, utrata wagi, obecność krwi i śluzu w kale. Występuje zapalenie gardła i migdałków.

Postać oczna – wśród objawów wyróżnić można przede wszystkim: światłowstręt, nadmierne łzawienie, zapalenie rogówki i spojówki, zwiększone odbijanie światła przez błonę odblaskową oka. Występuje zapalenie nerwu wzrokowego, prowadzące do nagłej utraty wzroku.

Postać skórna – do głównych objawów należą: zaczerwienienie skóry, pojawianie się krost (w szczególności na brzuchu, udach i małżowinach usznych. Występują stany zapalne zewnętrznych przewodów słuchowych. W dalszej fazie rozwojowej choroby pojawić się może choroba twardej łapy.

Postać nerwowa – może wystąpić samodzielnie lub jako kolejny etap rozwoju choroby. Wśród objawów pojawiają się różnego rodzaju zaburzenia neurologiczne: niedowłady i porażenia. W efekcie długotrwałych procesów chorobowych wystąpić mogą: zapalenie mózgu i opon mózgowych, nietrzymanie moczu i kału. Postać nerwowa nosówki charakteryzuje się wysoką śmiertelnością – w przypadku ciężkiego przebiegu – na poziomie 80%.

Leczenie

Decyzja o podjęciu odpowiedniej metody leczenia nosówki zależy w głównej mierze od stopnia zaawansowania choroby. W najwcześniejszej fazie zakażenia, przed wystąpieniem pierwszych objawów, dużą skuteczność wykazuje podanie surowicy przeciwnosówkowej.

Wraz z pojawieniem się objawów nosówki, surowica odpornościowa traci swoją skuteczność. Wówczas rozpocząć należy odpowiednie leczenie objawowe, stosuje się: antybiotyki, płyny elektrolitowe, preparaty mineralno-witaminowe, środki przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe.

Następstwa nosówki u psów

Gdy leczenie nie zostanie podjęte lub zostanie podjęte zbyt późno, dojść może do śmierci zwierzęcia. Wiele psów przechodzi nosówkę bezobjawowo. Następstwem nieleczonej postaci bezobjawowej nosówki motą być: padaczka, utrata węchu, suche zapalenie rogówki czy choroba twardej łapy. W przypadku szczeniąt, u których nie pojawiły się jeszcze zęby stale, wystąpić może trwałe uszkodzenie szkliwa oraz zaburzenia rozwoju kośćca.

Psy, które przebyły nosówkę, nabywają wysokiej odporności na wirusa CDV.

Profilaktyka

Jedyną skuteczną metodą zapobiegania nosówce są szczepienia. Zazwyczaj w tym celu podaje się szczepionki skojarzone, chroniące również przed innymi chorobami. W ciągu 6 tygodni od narodzin, przeciwciała od matki stanowią naturalną ochronę szczeniąt przed zachorowaniem. Dlatego też pierwsze szczepienia przeprowadzamy po upływie tego czasu, u psiaków w wieku 6, 9 i 12 tygodni. Doszczepiamy je po upływie roku, a potem – w trzyletnich odstępach czasu. U psów szczepionych w nieregularnych odstępach czasu do zakażenia dojść może w trakcie okresowych spadków odporności, na przykład na skutek stresu.

Przed zaszczepieniem należy się upewnić, że zwierzę jest całkowicie zdrowe.

Chore zwierzęta powinny być izolowane od osobników zdrowych przez okres trwania choroby oraz do 3 tygodni po wyzdrowieniu.

W tym miejscu warto raz jeszcze podkreślić, że nosówka psów nie jest groźna dla człowieka.